Дата: 2016-04-11
На?ша:
1. Маъно ва мазмуни модернизатсия.
2. Ро??ои модернизатсияи сиёс?.
3. Зарурият ва мо?ияти модернизатсияи сиёс?.
?ама система?ои гуногуни и?тимо? ?амеша баъди гузариши мар?илаи муайян ба ихтилофи муайяну манфиат?о дучор мегарданд. Ин ба он хотир ру? меди?ад, ки байни манфиат?ои ?ишр?ои гуногуни и?тимо? номувофи?? ба амал омада, ?окимиятдорон онро дар сари ва?т ба эътибор намегиранд ва ба?ри ?аллу фаслашон намекушанд ё он?оро ба эътибор намегиранд. Дар нати?а но?урии муносибат?ои сиёсию и?тисод? объективан ташкилу навсоз? ва ё та?йири ба талаботи замон мувофи?ро та?озо менамояд.
Во?еан доир ба ташкил, ба талаботи манфиат?о ва ё ?омиаи башар? мувофик сохтани ?аёти сиёсию и?тисод? андеша?ои зиёде ву?уд дорад. Динамикаи бартарафсозии а?ибмон?, модел?ои та?лили он?оро гузаштагон ?он Локк. А Смит нишон додаанд.
Аслан сиёсатшиносон бар он а?идаанд, ки модернизациякунон? тан?о ба давраи гузариши давлат?ои ?афомонда хос буда, ба он дигар давлат?ои дунъяв? ниёз надоранд.
Чунин андеша?о маънои яктарафа фа?мидани протсес?ои ?аёти ?амъиятиро дошта диалектикаи инкишофи онро ба эътибор намегиранд.
?аёти хал?у миллат?ои олам гуво?? онанд, ки ?ар кадом давлате, ки баробари ?омиаи ?а?он? ?адам заданист, вай бояд ?амеша худро такмил ди?ад. Ба хотир биёред бо таъсири сиёсати и?тимоии ?окимияти шўрав? ва собик давлат?ои дигари сотсиалист?, яке аз бойтарин давлати дунё Амрико ба сиёсаташ характери и?тимо? дод. Амрико пай дар пай музди ме?наткашонро ба хотири он зиёд карда буд, ки Итти?оди Шўрав?, таълиму тарбия, тандуруст? ва таъмини ?ои корро барои ша?рвандонаш асоси сиёсати и?тимоияш ?арор дода буд. Аммо ?онибдорони назарияи «модерн» ?амъияти «Озод?» Амрикоро чун Эталон нишон додан? шуда, таъкид мекарданд, ки дигарон онро бояд нусхабардор? намоянд.
Модернизатсияро ?амчун шароити пешакии инкишофи и?тимо?-и?тисод? ва сиёсии мамлакат?о ?исобида, инкишоф тан?о тавассути суръатбахшии асос?ои ташкили ?амъияти ?аёти ?арб ёрии и?тисодии он?о амали асос? дониста мешуд, агарчи исти?лоли технологияи и?тимо? ва институт?ои сиёс? ?амчун воситаи пешрафти навсоз? низ дониста мешаванд.
?ол он ки ёрии моддии хори?? ?амон ва?т самари хуб мебахшад, ки он комилан дар заминаи анъана?ои сиёсии милл? ва хусусият?ои он барои ба ро? мондани исте?солоту такмили ?амъият равона карда шуда бошанд.
?аёти минбаъдаи давлат?ои ёрии хори?? гирифта нишон дод, ки модернизатсиякунон? ?ануз боиси пешрафт намегаштааст. Зарур аст, ки исте?солоти неъмат?ои модд? авалият дошта бошад. Демократия на тан?о заминаи сиёс?, балки ба заминаи устувори и?тисод? ниёз дорад. Он, ки модернизатсия нати?аи хуб намебахшад, боз омил?ои зиёди дигаре низ ?астанд.
?амин зайл сол?ои 70-80-ум робитаи модернизатсияю инкишоф аз нав дида шуд. Модернизация на ?амчун шароити инкишоф, балки вазифаи вай будааст. Ма?сади асос? та?ъироти и?тимо?, и?тисод? ва сиёсие буд, ки вай бе модели демократии ?арб? ?ам инкишоф меёбад. Масалан, дар Чин, Тайван, Малайзия ва соири давлат?ои дигари Шар? ба хотири ниго? доштани давлат, таъмини инкишофи минбаъдаи он такя ба шакл?ои миллии амалигардонии он карда шуд. Му?им он аст, ки раванди та?йирот?ои и?тимо?, тиб?и на?шаи инкишофи исте?солот, муносибат?ои сиёс?, аз навсозии бо суръати сифатан навро таъмин карда тавонанд.
Гузариш ба модернро ?амчун мар?илаи тому дарозмуддати инкишоф, чун такрористе?солкунии оддии пештар ву?уд дошта ва пастшав? низ ба эътибор гирифта мешавад.
Доир ба модернизатсия андеша?о гуногунанд. Баъзе?о индустрикунонии ?омеаро У. Мур, А. Экстайн К. Гриффин – исло?оти замин; Леви-ёрии интенсивии мамлакат?ои тара??икарда; Эйзенштайн инкишофи институт?оеро, ки та?йирот?ои и?тимоиро; У. Шрамм воситаи муошир аст, ки арзиш?ои умумиро ба ?ама дастрас менамоянд; Хиггинс асоси модернизатсияро дар ша?рнишиншавии а?ол? ро?и асосии инкишоф мебинанд.
Дар интихоби ин ро??о ду а?ида - либерал? ва консерватив? ву?уд доранд. Масалан, олимон Г. Даль. Г Алмонд, Л Пай пайдоиши синфи миёна ва маълумотнокшавии а?олиро шароити асосии дигаргуни?о дар табиат ва ташкили идоракун? мебинанд. Тиб?и андешаи он?о ин мудохилаи идеологиро дар ба танзимдарории протсес?ои и?тимо? халал расонида, самаранокии марказонидану амал? гаштани ?арор?оро ма?дуд менамоянд.
Умуман, характер ва динамикаи модернизатсия ба конкуренсияи э?одии элита ва дара?аи иштиё?мандии ша?рвандон ба сиёсат вобаста аст. Вариант?ои инкишофи ?амъият ба мутаносибияти шакл?ои дар бозии сиёс? иштирок кунанда дар мар?илаи гузариш вобаста аст.
Чор варианти асосии инкишофи ?одисот имконпазир аст:
1. Дар афзалиятдории иштироки элита?о бар иштироки ша?рвандон замина?ои ?улайтари пай дар пай демократикунонии ?амъият ва амал? намудани исло?от;
2. Шароити боло бардоштани на?ши элита?о дар конкуренсия – лекин фаъолияти пасти омма?о.
3. Афзалияти иштироки сиёсии омма?о бар мусоби?аи элита?о васеъ шудани на?ши омма?о боиси шадид гаштани сохти идоракун? шуда – азнавсоз? суст мешавад.
4. Ба минимум расидани муносибат?ои элита?о ва омма дар сиёсат ба бенизом?, деинтегриратсияи сотсиум?ою ба системаи сиёс? ва пайдоиши диктатура меорад.
Аз назари олими амрико? Р. Даль дар мамолики сусттара??икарда - полиархия муносибат?ои ошкорои сиёсии унсур?о ва фаъолии баланди сиёсии омма барои исло?от замина му?айё месозад. Роберт Даль таъсири ?афт шарти ба сўи полиарх? ?аракаткунандаи мамлакат?оро дар амал? сохтани исло?оти сиёс? нишон додааст:
1). Барои азнавсозии и?тисод? – и?тимои ?амъият бар?арор намудани ?окимият муста?ками и?роия. 2). Ба дара?аи муайян бардоштани тара?иёти и?тисод?-и?тимо?, ки ба азнавсозии сохтори давлат имкон дихад. 3). Бар?арор намудани муносибат?ои муайян, баробар?-нобаробар?: 4). Гуногунии фар?ангии ол?; 5). Мав?удияти ?амешагии ёрии хори??; 6). Эъти?оди демократ?; 7). Фаъолшавии фаъолон ва лидер?о.
Ин олими амрико? таъкид менамояд, ки гузариш ба полиархия бояд ором, пай дар пай, эволютсион? ва бе ?е? ?анг?ои ?идд? сурат гирифта, элитаи ?укмрон мунтазам технологияи ?укмронию консенсуалиро ба даст гиранд. Авторитаризм бошад бар?ароршавии ?укмронии яке аз ?увва?ои дар муборизаи сиёс? иштироккунандаро мефа?мад, ки он ?атман ба рафти модернизатсия таъсири манф? мерасонад. Самаранокии минта?авии полиархии ?окимият ба таъмини бехатарии ?увва?ои ба ?ам ра?обатдошта бар?арор намудани ?окимияти пурзўри и?роия ва марказ?ои инкишофёфтаи идоракун? дар ма?ал?о вобаста аст.
Назариячиёни пайрави консерватив? манбаи асосии модернизатсияро дар зиддияту задухўрди байни а?олии муташаккилшуда, ба мубориза?ои сиёс? ?алб намудани он ва мав?удияти сохтор?о ва механизм?о барои (муайян намудани на?ша?о) ва манфиати он?о медонад.
Дар айни ?ол барои идоракун? тайёр намудани омма?о, истифода бурда натавонистан институт?ои ?окимият ва чун ?оида амал? нагаштани нати?ае, ки интизораш буданд, нооромии режим? ва ришвахўр? (ришвахўрон) - ро ба ву?уд меорад. Ин бошад сари ва?т ба сиёсат ?амро? шудани оммаро ?афо меандозад.
Аз ин рў, дар он мамолике, ки ?а?иши саноати индустриал? дар заминаи анъана?ои демократ? намехобад, ?ояи созиш ва кўшиш?ои дигаргунсозии системаи ?окимият барои ?амъият о?ибати хуб надорад.
Консерватор?о исте?солотро барои пешрафти и?тисод? нишонди?андаи асос? ва басубатиро асоси болорав? барои сиёсат медонанд. Барои давлат?ои модернизатсияшаванда режими пурзўри сиёс? бо ?изби дорои ?у?у?и ро?барикунандае, ки ?обилияти мамлакатро аз ноороми?о ниго? доштан дорад, зарур медонанд. ?амин тари?, бар хилофи Н. Дейн, ки интеграсияи ?амъиятро дар асоси фар?анг маълумот, дин ва фалсафаю санъат медонад С. Хангтингтон такя ба муташакил?, тарбия ва усул?ои идоракунии авторитар? менамояд. Ма?з институт?ои пур?увват ва босуботи давлати?, низоми ани?и ?у?у?? мутоби?шавии баланди системаи сиёсиро ба та?йирот?ои «му?ити беруна» ?обилияти баробар ?авоб дода тавонистани сохтор? ба талабот ва кўшиш?ои нави а?ол? нати?а?ои дилхо?и модаернизатсияро таъмин менамоянд.
Сиёсатшиносон бар он а?идаанд, ки ?ама система?ои сиёсии ?озира дар худ каме аз ситемаи пештараи анъанав? ва каме навро доранд. Барои ?амин Г. Алмонд ва Д. Пауелл се меъёри дара?аи андозакунии модернизатсияро пешкаш кардаанд;
- фар?кунии на?ш?ои сиёс?;
- махсусгардонии институт?ои сиёс?
- секуляризатсияи фар?анг? (раванди такмили тафаккури сиёс? ва фаъолияти сиёсии фард , гузориш аз омили иратсионал? (э?сос, таассурот, анъана), омил?ои рафтори сиёс?
Авторитаризм ба диктатураи ошкоро (Кореяи ?ануби, Тайван, Чил?) табдил ёфта метавонад.
Назарияи модернизатсия ?амчун манти?и махсуси сиёсатшинос? ба навишта гирифтани протсес?ои мураккаби гузариш ёр? мерасонад. Тад?и?оти бисёре аз он ша?одат меди?ад, ки он самти инкишофи ?омеаи ?а?он? ба сўи мар?илаи худ индустриал? меравад. Ин раванди муштарак бо васеъшавии ?амкории и?тисод? ва робита?ои ти?орат, па?ншавии комёби?ои илм ва технология, такмили восита?ои муошират, баландшавии маълумот ва ша?рнишиншав? инкишоф меёбад.
Просмотр: 4297
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved