Дата: 2016-04-11
На?ша:
1. Сиёсатшинос? дар ?а?они муосир.
2. Мактаб?ои асосии илми сиёс?.
3. Равия?ои сиёсатшиносии ?арб.
Асри ХХ на?ши сиёсатро дар ?ама со?а?о - и?тисодиёт, фар?анг, и?тимоиёт, муносибати байни давлату миллат?о боло бардошта, яке аз унсур?ои му?ими маданияти маънав? гардидааст.
Акнун ?аёти ?омеа дар мар?илае ?арор ёфтааст, ки бисёр гире??ои мушкили и?тисодию сиёс?, илмию техник?, ахло?ию фар?ангиро тан?о тавассути та?аввули сиёс? ?ал кардан имкон дорад.
Аз ?амин хотир як зумра мактабу равия?ои сиёс? ва назария?ое арзи ву?уд намудаанд, ки ё ?амдигарро комилан инкор карда ва ё дар шакли дигар такрори ?амдигаранд.
Ал?ол дар сиёсатшиносии муосир аксари равия ва мактабу назария?ои сиёс? дар худ рў?и ?омеаи ду?утба, зиддият?ои байни ду таълимот: марксистию буржуаз? ва ду система - системаи социалист? ва сармоядориро инъикос кардаанд. Масалан, таълимоти марксист?, ки ?адафаш барпо намудани ?омеаи коммунист? буд, ?амрайъии кулли ме?наткашонро новобаста ба мансубияти миллию ?удуд?ои ?у?роф? тал?ин намуда, ме?наткашонро, ки дар ?ама ?о аксарияти а?олиро ташкил меди?анд, ба муборизаи зидди сармоядор? даъват менамуд.
Тиб?и ин даъват рў?ияи ин?илоб? тамоми ?ишр?ои и?тимоии ?омеаи инсониро фаро гирифта буд.
Бар хилофи ин А. Дюги (1853-1928) назарияи «?амрайъ?»- ро ба му?обили марксизм асос гузошт, ки баъдтар аз ?ониби О. Конт, Э. Дюркгейм, А.Буржуа ?ама?ониба дастгир? ёфта, такмил дода шуд. Он?о мардумро ба муборизаи ин?илоб? не, балки ба ?амкории ме?наткашону сармоядорон даъват менамуданд.
Гурў?и дигари олимони сиёсатшинос, кўшиш кардаанд, ки аз ?аёт ва ?у?у? ?ояи идеолог? ?амчун арзиш берун карда шуда барои ?ар кадом гурў?и и?тимо? меъёри муайяни рафтори ?у?у?? пешни?од карда шавад.
?ама гуна ?анба?ои и?тимо? аз сохтор?ои шакли манти?? гирифт шуда, ?у?у? дар ало?аманд? бо дигар зу?уроти ?аёти ?амъият? дида шавад. Ин назария назарияи меъёр? ё назарияи ?у?у?и «холис» буда, асосгузори он Г. Кельзан (1881-1973) аст.
Бо шиддат ёфтани зиддият?ои синф? ав? гирифтани рў?ияи ин?илоб? кўшиши ?амчун ма?сули муносибат?ои и?тимо? набудани ?у?у? ва онро ба фаъолияти рў??, э?сосии одамон вобаста донистан ба миён омад, чунки дар асри XX оиди на?ши равоншинос? дар ташаккули ?у?у? бисёр асар?ои илм? навишта шудаанд. Барои ?амин ?ам Г. Спенсер ва ?ам (Г. Гард, В. Вунт) ирода ва ?уш, ?иссиёт ва идрокро ба ?ам му?обил гузошта асоси ?у?у?ро дар э?сос, инстинкт ва дар ?олат?ои иродаг? диданд, ки он бо номи «Назарияи рў?ии ?у?у?» арзёб? мешавад.
Назарияи дигаре, ки омма ва шахсони ало?ида, пешвоён ё зубдагонро ба ?ам му?обил гузоштанист. назарияи зубдагон аст. Асосгузори ин назария сиёсатшиносони Итолиёи Г. Моски (1856-1941) ва В. Парето (1848-1923) буда, сиёсатро со?аи муборизаи ду синфи ба ?ам му?обил - а??алияти ?укмрон (зубдагон) ва тобеони он?о аксарияти мутла? (хал?) ме?исобанд. Аз рўи андеша?ои Моски зубдагон ?амеша а??алият буда ?окимияти сиёс?, маъмур?, ?арб?, дин? ва и?тисодию ахло?иро монополияи худ мегардонанд. Ма?з тавассути ?амин ба синфи имтиёздор табдил ёфта, дар ?ама ?анба аз он истифода мебарад. Тиб?и андеша?ои Моски он?о аз ?исоби синфи мутеашон зиндаг? менамоянд.
Элита аз маф?уми демократия барои худ фоида ме?ўяд. Вай во?еан ву?уд дошта наметавонад.
Бар хилофи таълимоти Г. Моски ва В. Перето М. Вебер (1864-1920) назарияи бюрократия (тўрачиг?) – и расмиятпарастро пешни?од намудааст.
?ав?ари ин назарияро – и?тисоди о?илоне, ки дар ?аёти имрўзаи капитализм та?ассум ёфтааст, ташкил менамояд; Макс Вебер ?онибдори он аст, ки ба ?ама чиз аз ниго?и хирад муносибат бояд кард. Ма?з расмиятпарастии ок?илона аз ниго?и вай ?омеаро ба пояи баланд бардошта метавонад.
Табиист, ки тўрачиг?, расмиятпараст?, ?о?азбоз? ба ?е? ва?? мў?иби пешрав? нагашта, танхо ?окимияти давлатиро аз омма?о дур намуда бегонашавии онро бештар мегардонад.
Бо риво? ёфтани ?аёти и?тисодии давлат?ои социалист?, афзудани нуфузи он?о дар арсаи байналмиллал? зиддият?ои синф? тезу тунд гаштанд.
Идеолог?ои буржуаз? камбуди?ои дар дохили ин система бударо дарк намуданд ва ав?и ?аракат?ои ин?илобиро дар дохили давлат?ои тара??иёфтаи сармоядор? э?сос намуданд. Ило?е карда ин системаро ниго? доштан зарур буд. Аз ин хотир Д. Кейнс (1883-1946) и?тисоддони Англис, назарияи давлати «хайрияи умум»ро пешни?од намуд, ки тиб?и он ба низомдарории монополии-давлат? «иллат?ои» ?омеаро шифо бахшида, ба барпо намудани и?тисод? омехта ва на?ши фаъоли танзимгарии давлат дар и?тисоду сиёсат, хизмати и?тимо? ба инкишофи давлати «хайрияи умум» оварда мерасонад.
Ма?сад аз пешни?оди чунин назария рўйпўш намудани характери синф? доштани давлат ва бо ном баланд бардоштани на?ши ме?наткашон аст.
Та?риба нишон меди?ад, ки давлат ?амеша ?амчун воситаи таъсиррасонии як синф ба синфи дигар бо?? мемонад.
Асри XX во?еан асри кашфиёт?ои бузурги илм?-техник? гардида, дар исте?солот ?ор? намудани восита?ои навтарини техник? боиси ?иддан та?йир ёфтани таркиби и?тимоии ?амъият? гардид. Восита?ои техник? боиси кам кардани э?тиё?от ба ?увваи зиндаи кор? ва афзудани талабот ба коркунони техник? оварда расонд.
Ро?барият аз дасти капиталистон ба дасти корфармо?о гузашта техник ва мансабдор бо ?ам пайваста системаи технократиро ба ву?уд оварданд.
Акнун ин гурў?и и?тимо? гўё дар ?аёти и?тисод? на?ши бештаре бозида коргарон мав?еи пештараашонро аз даст доданд. Чун дар исте?солоти неъмат?ои модд? на?ши синфи коргар камтар шудааст, ба фа?миши Т. Воблен (1857-1929), аз ин рў вай ?у?у?и мубориза бурданро аз даст додааст. Бо навъ?ои гуногун (Г.Скотт, Ф. Телер Г. Сайман Даниэл Бэлл ва З. Бжезинский) ин назарияро дастгир? намуда, онро риво? додаанд. Ин таълимот дар сиёсатшинос? бо номи доктринаи технократ? маълум аст.
Назарияи конвергенсия сол?ои 30-60 - ўм ба ву?уд омада, таълим меди?ад, ки ду системаи ба ?ам му?обил инкишоф ёфта, ба пояи муайяни тара??иёти саноат? расида, аз ?амдигар ?и?ат?ои мусбиро ?абул намуда ба ?ам наздик шуда, о?ибат ба ?ам омезиш меёбанд.
Як омили хеле му?им барои омезиш ин баробар ва ба ма?сади якхела аз рўи ?онун?ои муштарак истифода намудан восита?ои техник? ва комёби?ои илм дар исте?солот аст. Аз истифодаи мошина?о, дастго??о ва технологияи нав ?арду система баробар истифода карда риво? меёбанд. Ана ?амин омил ?омеаро ба ?амъияти ягонаи баъдисаноат? табдил меди?ад. Асосгузорони ин назария Дие Гэлбрайт, Р. Арон. П. Сорокин ?исоб мешаванд.
Просмотр: 2044
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved