Дата: 2016-02-25
1.Пайдоиши фауна ва флораи замони хозира
2. Та?лили флорист? ва биот?.
3.Шартхои (принсип?ои) ?удокунии регионхои биотик? ва системаи онхо.
1.Пайдоиши фауна ва флораи замони хозира.
Олами органики Замин дар у?ёнус пайдо шуд, ки шароити мав?уд? дар он аз руйи ре?ими харорат, шароити ш?р? ва фаровон? моддахои органик? махлулшуда ва муалла? дар об аз хозира сахт фар? мекард, ки ибтидои организмхои зиндаро дод. Хушк? ва?ти дурру дароз бе хаёт буд. Вай гарм буд, атмосфера бе оксиген, пардаи озон ву?уд надошт. Шароит барои инкишофи хаёт дар хушк? хеле дертар, дар палеозой пайдо шуд.
Маълумотномаи мухтасари палеоонтолог? дар бораи фауна ва флораи Замин дар замонхо ва даврахои гуногуни мав?удии ?, инчунин дар бораи сини мутла?и сархад? ин замон ва даврахоро меорем. Хаёт дар Замин, аллакай дар архей ву?уд дошт. Онхо аз прокариотхо иборат буданд.
Дар протерозойи боло, ки аз 1250 то 550 млн сол пеш давом кард, обсабзхои гуногун васеъ пахн шуда буд ва якумин хайвонот-исфан?, радиолярияхо, бущумпоён пайдо шуданд. Дар якумин давраи эраи палеозой кембрий, ки 430 млн сол пеш ан?ом ёфтааст, спорагихои сода ва намояндагони фаунаи ?адимтарин археосиатхо, китфпоёни бе?улф ва трилобитхо ву?уд доштанд. Барои давраи ордовик мар?онхо, мшанкахо, триболитхо, граптолитхо, растанихои спораг? сода хос буданд ва якумин хайвоноти замин? пайдо шуданд. Дар давраи силур фаунаи гуногуни бахр? нашъунамо карданд, аз ?умла мар?онхо, граптолитхо, китфпоён, мохихо ва харчанг-га?думхои бузург пайдо шуданд. Аз давраи девон бо?имондахои сершумори растанихои замин? маълум, хашаротхо ва хокобихо пайдо шуданд, дар бахрхо мар?онхо, китфпоён зиёд буданд. Барои давраи ангиштсанг нашъунамои плаунхо ва чилбущуммонандхо дар хушк?, дар бахрхо фораминиферахо, китфпоён ва мар?онхои чоршуъог? хос аст. Барои давраи охирини палеозой перм пайдоиши растанихои лучтухм, бисёр будани хокобихо ва хазандахо хос аст, дар охири давр гур?ххои зиёди палеозой махв шудаанд. Давраи триаси эраи мезозой бо пахншавии васеъи растанихои лучтухм, аммонитхо ва хазандахои замин? тавсиф меёбад. Дар давраи юра нашъунамои растанихои лучтухмон, аммонитхо, белемнитхо ва хазандахои бузург?усса мушохида мешавад. Дар давраи табошир растанихои п?шидатухмхо пайдо ва васеъ пахн шудаанд, аз хайвонот аммонитхо, белемнитхо ва хазандахои бузург?усса васеъ пахн шуда буданд. Дар давраи палеогени эраи кайнозой нашъунамои ширх?рони сода, инчунин растанихои п?шидатухмон мушохида мешавад. Дар бахрхо фораминиферахои калон, нуммулитхо, нармбаданхои дупаллаг? ва шикампоён васеъ пахн шуда буданд. Дар неоген таркиби ширх?рон бо оилахои хозиразамонаи сумдорон, хартумдорон, дарандагон пурра гардид. Растанихо ва беем?храхо ба хозира монанд будаанд. Олами растанихо ва хайвоноти давраи чорумин ба хозира наздик будаанд, дар ин давр дар Замин одам пайдо шуд.
Дар ?араёни инкишофи хаёт дар Замин якчанд даврахои мухим ву?уд дошт. Якумин ин хел мархила баъди пайдоиши хаёт инкишофи ? дар У?ёнуси ?а?он буд. Яке аз ?адимтарин бошандагони У?ёнуси ?а?он прокариотхо бактерияхо ва баъдтар обсабзхои сабзу кабуд будаанд. Аз афташ якумин шуда, организмхои гетротроф? бактерияхо пайдо шуданд, чунки дар обхои у?ёнус сарвати зиёди моддахои органик? ву?уд дошт, ки онхо щизо карда метавонистанд. Хаёт хан?з дар архей ву?уд дошт. Охиста захирахои моддахои органик? дар обхои у?ёнус аз хисоби истеъмоли ? бо гетеротрофхо кам шуда, организмхои автотроф? пайдо шудаан. Эхтимол, якумин аз автотрофхо хемотрофхо бактерияхо буданд, ки барои синтези моддахои органик? энергияи реаксияи оксидшавии кимиёвиро истифода кардаанд. Аз ?афои онхо бешубха организмхои фотосинтезкунанда, дар навбати аввал обсабзхои сабзу кабуд пайдо шудаанд, ки барои онхо р?шно? ба Замин афкандаи офтоб манбаи энергия буд. Давомнокии мав?удияти баъзе прокариотхо дар Замин зиёда аз 1 млрд солро ташкил дод. Мав?удии дурру дарози хаётро дар у?ёнус бо гуногунии сохти типхои хайвоноти у?ёнус дар шумораи ками намудхо нисбат ба хушк? бо кифояг? тасди? мекунад. Ин бо якхелагии мухити зисти у?ёнус? нисбат ба хушк? эзох мешавад.
Якумин бошандагони р?и Замин аз афташ анаэробхо буданд, ки охиста атмосфера ва обхоро бо оксиген бой гардониданд ва мав?удии организмхои аэробиро дар Замин имконпазир карданд. Дар охири архей ва ибтидои протерозой (26-22млрд.сол пеш)атмосфера, аллакай ми?дори оксигенро дошт, ки барои и?ро кардани ?араёнхои оксидшав? кифоя буд. Мав?уд? оксигени озод дар обхо ва атмосфера шароит шуд барои мав?уд? якумин намояндахои эукариот, (?айвоноти соддатарин) аз ?афои онхо дар рифей (протерозои боло) шаклхои мураккабтарин пайдо шудаанд. Баъди инкишофи растанихои автотроф? фотосинтезкунанда намудхои дуюмингетротроф? хайвонот пайдо шуданд, ки дар ?араёни щизо автотрофхоро истеъмолкунанда.
Дуюмин мархилаи мухим баромадани организмхо ба хушк? буд. Дар ин давра таркиби атмосфера аз хозира кулан фар? мекард, ми?дори оксиген кам буда, гази турши карбон зиёд буд. Баъдтар бо инкишофи пардаи озон, ки барои гузаштани нурхои халокатовари кайхони ба Замин монеа буд, эукариотхои сершумор ба хушк? баромаданд. Аллакай дар хамон замон самти эволютсияи олами растанихо ва хайвонот бо роххои гуногун рафт. Барои растанихо: мавзун? васеи эколог?, вобаста бо бехаракатнок? ва мувофи?ан имконнопазир рафтани аз шароити номувофи?, зиёдшавии сатх нисбат ба ха?м, яъне зиёдшавии сатхи хамшафат бо мухит, ки барои баландшавии энергияи фотосинтез мусоидат кард, фаъолноки хурди суръати эволютсия, нисбат ба олами хайвонот, ки ба шумораи ками намудхои растанихо нисбат ба хайвонот овард. Барои растанихо инкишофи механик? бофтахо мухим шуд. Дар эволютсия хайвонот харакатноки зиёд шуд, ки барои аз шароити номусоид рафтан имконият дод, вобаста бо пурз?р гардидани узвхои хиссиёт, рафторхои мураккабтарин инкишоф ёфт, аз симметрияи шуоъг? ба дутарафа гузашт, ки суръати калони харакатро таъмин кард. Бо баромади ба хушк? харакати онхо хеле босуръат шуд, п?сти химояи боэътимод ?осил шуд, ки аз хушкшави ва душманон химоя кард.
Сеюм мархилаи мухим тащйирёб? намоёни таркиби атмосфера буд, ки вобаста аст бо инкишофи пурз?ри растанихои дарахтмонанди спораг? - плаунмонандхо, фонабаргдорхо ва лучтухмхо бенетитихо, сагойихо, кордаитихо ва дигарон. Фаъол баландшавии ?араёни фотосинтез ба сахт камшавии ми?дори гази турши карбон дар атмосфера, мувофи?ан ба кам гузаштани нурхои ултрабунафшаро ба сатхи Замин ва инкишофи гуногунии калони и?лим овард. Нобудшавии растанихои дарахтмонанд ба хосилшавии каустоболитхо овард, ки ми?дори калони СО2 аз даврзании моддахо дар табиат хори? шуд. Хамаи ин тащйиротхо дар худуди мезозой ва палеозой (наздик 185- 200млн. сол пеш) р?й дод. Дар худуди даврахои триас ва юра (наздик 150млн.сол пеш) ивазшавии растанихои спораг? ол? ва лучтухмон бо п?шидатухмхо (гулдорон) ба инкишофи бо суръати хашаротхо овард, ки бо растанихои п?шидатухм зич вобаста аст, ки дар гирифта рафтани тухми онхо, гардолуд кардани гулхо иштирок доарнд. Баъдтар дар давраи табошир (зиёда аз 70 млн. сол пеш) хазандахои бузург, ки да охири палеозой пайдо шуда будаанд, ?ои худро ба хайвоноти гомотерм? (хунгарм паранда?ова ширх?рон) хол? кардаанд, ки бешубха бо тафри?ии и?лим ва бо пайдоиши давраи хунуки сол вобаста аст. Синну соли гур?ххои систематик? хозира гуногун аст. Баъзе категорияхои калони систематик? хозира (типии исфан?,бандпоён, синфи радиолярия) дар Замин, хан?з аз протерозойи боло ву?уд доранд. Дигарон бадтар пайдо шуданд: мохихо дар силур, хашарот дар девон, растанихои лучтухм дар перм, п?шидатухмхо дар табошир.
Дар даврахои геологии гузашта гур?ххои инкишофи васеъ дошта, дар хозира нест шудаанд ё роли калон намебозанд. Масалан, триболит?о дар ибтидои палеозой, растани?ои лучтухм- дар давраи юра, амонит?о, бнлнминит?о ва хазанда?ои бузург?усса дар давра?ои триас ва юра, растани?ои папоротникмонанд?о – дар давраи ангиштсанг васеъ па?н шуда будаанд. Дар замони ?озира растани?ои п?шидатухм?о, ширх?рон ва паранда?о аз м??радорони замин?, ?ашарот?о аз бем??ра?ои замин?, нармбадан?ои шикампоён аз бем??ра?ои замин? ва об? васеъ па?н шуда мебошанд.
Наздикии ?инс? растани?о ва ?айвон?о аз неоген му?аррар шуда бошад ?ам давра?ои ?адимаи таърихи Замин аз ну?таи назари флористию – фаунист? ба мо манфиат дорад, чунки як ?атор ?инс ва авлод?о нафа?ат дар палеоген, балки дар мезозой ва ?атто аз он пеш мав?уд будаанд. ?амин тавр гуногунии ?озиразамонаи организм?ои р?и замин?, нафа?ат бо в?ти т?лон?, ки баъди ба хушк? баромадани он?о, инчунин бо шароити гуногуни эколог?, ки дар ?озира ?аёт мебаранд вобаста аст.
Регион?ои курраи Заминро фар? мекунанд, к ибо дара?аи гуногун бо ?инс?ои ?адима палеоэндем?о бой. Масалан, Австралия ва Зеляндияи Нав ба ?инс?ои ?адима бой. Фа?ат дар Австралия ?инс?ои тухмзо ва халтадоронро вомех?рем. Дар Зеляндияи Нав ширх?рони парвозкунанда таоман нест, бошад, хазанда?ои ?адима ниго? дошта шудааст. Дар ин ?о растани?ои эндемик? соддатарин?о бо?? мондааст.
Дар дигар регион?ои хушкии курраи Замин шумораи ?инс?ои ?адима на он ?адар зиёд аст. Аз афташ ин аз он вобаста аст, ки мамлакат?ои номбаршуда, аз дигар регион?ои хушк? барва?т ?удо шудаанд ва гур???ои (организм?ои) ?авон ба ин ?ой?о дохил шуда натавонистаанд, ки ба ниго? дошта шудани ?инс?ои ?адима имконият дод. Мо фауна ва флораи ?ар як региони хушкиро ба унсур?ои фаунист? ва флорист? та?сим мекунем, яъне та?лили флорист? ва фаунист? мегузорем. Пеш аз ?ама дар таркиби он?о автохтон?о ва мигрант?оро ?удо мекунанд. Автохтон?о- ?инс?ои ма?алл? ё гуру?и сиситематик? калонтар, ки дар региони додашуда пайдо шудаанд. Мигрант?о- ?инс?ои ё гур??и систематик? калонтар, ки дар ягон регион пайдо шуда, ба региони додашуда дохил (мигратсия)шудаанд. Дар зери мигрант ба ин ?аламрав ба ?ариб? (наздик?) дохил шударо мефа?мем. Чунки дар ин ?аламрав дурру дароз зиндаг? кардан- иммигрант?о категорияи автохтон? ма?алл?- зер?инс?оро, баъд?инсро ?осил мекунанд. Шумораи зиёди иммигрант?о ?ама ва?т ?авон? мамлакатро, абориген?о ?адим? онро нишон меди?анд.
Унсур?ои флора ва фауна аз ?и?ати па?ншавии географ? ба унсур?ои географ?, аз ?и?ати синну сол генетик? ?удо кардан мумкин аст. Ин ?арду та?симот зич вобаста аст.
Тар?и ?адима ва ?озиразамонаи континент?о ва у?ёнус?о бешуб?а ба та?симоти ?озиразамонаи фауна ва флораи Замин таъсири бузург гузошт. Дар ом?хтани гузашти сайёра мо ба назария?ои геолог?о пешни?од карда такя мекунанд, ки на фа?ат ба маълумот?ои биогеограф?, инчунин геолог? ва палеонтолог? мувофи? аст. Мав?ум дар бораи гузаштаи сайёраи Замин чандин маротиба дигар шудааст, ки ?ар яки аз он?о ба ?а?и?ат монанд аст.
Яке аз якумин назария?ое, ки та?симоти географ? организм?оро маънидод мекард назарияи пул?ои (к?прук?ои) хушк? буд. Мувофи?и ин назария монанди флора ва фаунаи континент?ои гуногун ё континент?о ва ?азира?о бо он маънидод карда мешавад, ки дар ва?т?ои гуногун ин регион?о бо пул?ои континентал? мутта?ид будаанд. Масалан, наздикии фауна ва флораи ?индустон ва ?азираи Шри – Ланка, Мадагаскар ва Африка бо мав?уд? материки Лемурия, ки ин ?аламрав?оро як мекард маънидод карда мешавад. Вобастагии авлодии флораи Африкаи Щарб? ва Америкаи ?ануб? бо мав?удии материки Атлантидаи Шимол?, монандии биотаи Америкаи Шимол? ва Осиёи Шар?? бо мав?удии материки Берингия маънидод карда мешуд ва щ. лекин аз ну?таи назари геолог? фа?ат охирин мисол тасди? шуд. Ин назария дар асоси тад?и?от?ои сохти зери у?ёнус?о инкор карда шуд.
Бар ивази ин назария- назарияи фиксизм, доим? будани континент?о ба миён омад. Мувофи?и ин назария тар?и материк?о ва у?ёнус?о фа?ат дар тар?и дуюминдара?а тащир ёфт. Тар?и асосии хушк? ва у?ёнус доимо бетащир монд. ?авза?ои ?озиразамонаи у?ёнус?о ва материк?о аз токемброий мав?уд аст.
Ин назария кандашавии зиёди ареал?оро маънидод карда наметавонад. Тава????и биогеограф?оро назарияи ?аракати материк?о, ки олими олмон? А.Вегнер кор кардааст ба худ ?алб кард. Мо?ияти ин назария: пора?ои (блок?ои) материк?о, ки силитсий ва алюминий зиёд хос аст (сиал) ба ?абат?ои чу?ури Замин, ки силитсий ва магний хос аст (сима) ?исман щ?тида шино мекунанд. Ин материк?о дар охири палеозой як хушкии бузург «Пангея»- ро ?осил мекардаанд. Дар зери таъсири даврзании Замин дар гирди ме?вари худ Пангея ба ?исм?о та?сим шудан сар кард ва ба щарб ва ?ануб ?ой иваз кард. Дар давраи триас Пангея мав?уд буд, дар юра бошад хат?ои шикаста пайдо шуда ало?а байни материк?о ?атъ гардид. Ало?а байни ?индустон ва Австралия то давраи юра, байни Африка ва Америкаи ?ануб?, Африка ва ?индустон то эотсен, байни Австралия ва Америкаи ?ануб?, Австралия ва Антарктида тахминан то охири палеоген, байни Аврупо ва Америкаи Шимол?, Антарктида ва Америкаи ?ануб? то давраи чор?мин мав?уд буд.
Ин назария омил?ои биогеографии зиёдро ва хусусияти па?ншавии ?айвонот ва растани?оро хуб маънидод мекунад. Фа?ат дар ?озира биогеограф?о тасди?и щоя?ои (фикр?ои) худро дар назарияи ?аракати материк?ои А.Вегнер- назарияи плитаи тектоник?, ки назарияи нави глобал? ном дорад ёфтаанд.
Барои биогеограф?о он му?им мебошад, ки ин назария ?исми зиёди ?онуният?ои па?ншавии организм?оро маънидод мекунад.
2.Та?лили флорист? ва биот?.
Яке аз мухимтарин вазифахои биогеография тавсифи регионхои дара?аи гуногуни хушк? ва у?ёнус аз руи таркиб ва таносуби хайвонот, растанихо ва дигар организмхои дар ин ?аламрав бошанда ва ?амъиятхои ин организмхоро хосил карда мебошад. Дар ва?ти та?сим кардани курраи Замин ба регион?ои гуногун шарт?о барои та?симоти гузошташуда ва шарт?ои гузоштани ?удуд (сар?ад) байни регион?о ба ву?уд меояд. ?исми зиёди биогеограф?о ва зоогеограф?о асос?ои ?удокунии регион?ои гуногунро монанд маънидод кунанд ?ам, лекин гуногунии регион?ои ?удокардашуда, инчунин мав?уми гуногун оиди дара?аи ин регион?о ва ?удуди он?о гуво?и он аст, ки дар ?удокунии регион?о фикри ягона ву?уд надорад.
Рафторхо ба ин тавсифхо хеле гуногун шуданаш мумкин аст. Саволи асос?, ки дар дида баромадани ин масъала ба ву?уд меояд, ин системаи ягонаи регионал? барои хамаи флора ва фаунаи хушк? ву?уд дошта метавонад ё барои категорияхои гуногуни систематик? бояд системахои гуногуни флорист? ва фаунист? сохта шавад. Категорияхои систематик? зиёд сини геолог? гуногун, ?аракатнокии гуногун, пахншавии географ? гуногун доранд, бинобар ин системаи регионхо, ки барои онхо ?удо карда мешаванд, бояд хархела бошад. Аммо истисно карда намешавад, ки барои ?ар як категорияи истематикии калони растани?о ва ?айвон?о системаи регион?ои мувофи?и худ сохтн мумкин аст, фарз карда мешавад,ки ?онуният?ои умумии географ? мав?уд, к ибо мар?ила?ои асосии инкишофи сайёраамон вобаста аст, ки нафа?ат системаи регион?ои флорист? ва фаунист? ягона ?удо кардан имконият меди?ад, балки ба та?симоти системаи умумибиотикии ягона биёем.
3.Шартхои (принсип?ои) ?удокунии регионхои биотик? ва системаи онхо.
Барои дуруст сохта шудани системаи умумии вилоят?о ба як ?атор ?оида?о риоя кардан зарур аст, ки дар асоси он?о регион?о ва ?удуди он?о сохта мешавад: 1. Гур???ои систематик? бояд ?ама?оя па?н шуда бошад, бинобар ин он?о бояд калон (дар дара?аи синф, мумкин тип) бошад. Масалан, дар байни ?айвон?о- ?ашарот?о, нармбадан?о, паранда?о, ширх?рон, хазанда?о ё амфибия?о, дар байни растани?о барои сохтани системаи регион?о растани?ои гулдор (п?шидатухм?о) ба дара?аи калон, камтар лучтухм?о асоа шуданаш мумкин.
2.Па?ншавии гур???ои систематик? бояд хуб ом?хта шуда бошад.
3. Агар ?удуди па?ншавии вилоят?о мувофи? наояд, дар ?удокунии регион?о масъалаи кадом гур??ро асос? ?исоб кардан ва интихоб кардан лозим номуайян. Дар ин ?о ?атор регион?оро ва ?удуди он?оро интихоб кардан зарур аст, ки ба па?ншавии шумораи зиёди гур???ои таксоном? мувофи? аст.
Н.А.Бобринский баъди М.А.Мензибир мепиндорад, ки дар сохтани системаи регион?о фа?ат бо ?инс?о амал карда шавад. Лекин и?рои ин амал бе тащийрот имконнопазир ва ба ма?сад мувофи? аст. Чунки а?амияти ?инс хеле гуногун- ?инсе, ки ба авлоди политип? тааллу? дошта нисбатба ?инси монотип? тааллу? дошта вазни зиёд дорад.
Дар ха?и?ат дар дара?аи ду калонтарин гур?ххои организмхо растанихо ва хайвонот дар та?симоти системахои регионал? муосири кураи Замин фар?ияти намоён мушохида мешавад. Масалан флорист?о олами Капро ?удо мекунанд, ки ?ануби Африкаро ишщол мекунад. Дар та?симоти фаунист? ин ?итъа чун вилояти фаунистии Африкаи ?ануб? ?удо карда мешавад, ки нисбат ба олами Кап дара?аи хеле хурд дорад ва сар?ади он аз сар?ади олами Кап хеле шимолтар ?ой мегирад. ?амин хел мисол?о хеле зиёд ву?уд дорад. Дар ?удокунии регионхои дара?аи гуногун то вилоят ва оламхо ба таксонхои дара?аи гуногундошта такя кардан зарур меояд: аз синфхо ва зерсинфхо то намуд ва зернамудхо. Дар ин холат мувофи?ати ?атъи байни регионхо ва таксонхо (масалан, ?удокунии олам фа?ат бо синф?о, вилоят?о бо оила, зервилоят?о фа?ат бо авлод?ои ?айвонот ва растани?о) ву?уд дошта наметавонад. Хар як регион аз р?и мав?уд? ё набудани дар он таксонхои дара?аи гуногундошта ?удо карда мешавад. Дар во?еъ, дар ?удокунии регионхо тавсифи манф?(ву?уд надоштан) бисёр ва?т мухимтар аз мусб?(ву?уд доштан) мебошад. Тавсифи манф? иловаи хеле калон барои мусб? мебошад.
Нохиябандии фаунист? хушк? дар асоси бошандагоним?храдорон, дар навбати аввал ширх?рон, парандагон, амфибияхо ва хазандагон гузаронида мешавад.
Нохиябандии флорист? дар асоси пахншавии п?шидатухмхо, лучтухмхо ва папоротникмонандхо и?ро карда мешавад.
Дар хозира системаи тобеи регионхои флорист? ва фаунист? чуни наст: аз хама калонтарин вохид олам (гея) мебошад. Шумораи оламхо, ки аз ?ониби олимон ?удо карда мешаванд баробар не. Дар ва?тхои охир зиёдшавии онхо мушохида мешавад. Агар дар асри 19, 3-4 олам ?удо карда бошанд, дар асри 20 шумораи онхо то 6-то ва аз он зиёд гардид. Олам ба вилоятхо (регион?о) та?сим мешавад. Истилохи «регион» барои забонхо, ки дар он калимаи «вилоят» ву?уд надорад, зарур аст. Вилоят ба музофот, музофот ба округ, округ ба ?итъа та?сим мешавад. Дар хозира чунин категорияхои «мобайн?» чун «зеролам», «зервилоят» ва щ. васеъ пахн шудааст.
Дар байни системахои регионхои сершумори флорист? ва фаунист? аз хама муфассал ва асоснок системаи флорист? Р.Гуд ва А.Л.Тахта?ан ва фаунист? Н.А.Бобринский ва В.Г.Гептнер мебошанд.
Тахта?ан А.Л. 6 олами флористиро ?удо мекунад: Голарктик?, Палеоарктик?, Неотропик?, Кап, Австралия, Голантарктик?.
1. Олами Голарктик? аз ?ихати майдон аз хама калонтарин Европа, ?исми шимоли Африкаро тахминан то 200 а.ш., яъне Сахро, ща?р аз ?исми ?анубу щарб? ним?азираи Арабисторо дарбар мегирад, минбаъд сархади ?ануби ? бо Хинд, бо Химолой ва тахминан бо тропики шимол? мегузарад. Дар Америкаи Шимол? ? хамаи ?исми берун аз тропикиро ишщол карда, сархади ?ануби ? аз пахл?и ?ануби к?хсори Мексика мегузарад. Олами голарктик? зиёда аз нисфи хамаи хушкиро ишщол мекунад. Зиёда аз 30 оилаи эндемик? дорад, ки яктог? авлод дошта, бештар монотип? мебошанд. Оилахои зиёди онхо ба мо шинос , чунки мо дар ин олам зист дорем (оилахои магнолихо, дарахти щор, чиноракихо, зиркихо, олашихо(бук), т?сихо (берёза), чормащзихо, мехчагулихо, ш?рагихо (лебеда), мар?умакихо(гречиха), бедихо(ива), чиликгулихо(крестосветних), халан?ихо(верскових), гули навр?зихо(первосветних), тугмачагулихо(гули хайр?, малвових), зарбатихо(малочайних), настаринихо(розасветних), л?биёгихо, чатргулон (зонтичних), хулонихо (курушинних), паппигихо (горечавкових), лабгунон (пудина), гулимомогихо(норичникових), мураккабгулихо (лилейних), савсанихо(колоколчикових), савсан(ирисових), сахлабихо(орхидних), ??но?а?ихо(ситникових), ?иё?ихо(осокових), х?шагихо (злакових), аз п?шидатухмон, санавбарихо(соснових), арча (арда?), аз с?занбаргхо, аспленихо ва полиподиевхо аз папоратникхо.) Зиёди авлод ва намудхои ин оилахо аз доираи олам берун намебароянд.
2. Олами Палеотропик? - Африкаро (щайр аз шимоли ?, ?исми голарктик? ва канори ?ануб?, ки ба олами махсус Кап тааллу? дорад), Мадагаскар, Осиёи ?ануб?, ?азирахои у?ёнуси Ором, аз он ?умла Зонд, Филиппин, Гвинеяи Нав, Каледонияи Нав, Микронезия, Полинезия, Мелонезияро ва Гавайро дар бар мегирад. Наздик 40 оилаи растанихои эндемик? дорад, ки аз хама маълумаш 4-то непентесихо (аз он ?умла растании ?ашаротх?ри авлоди напентес), бананихо, панданихо, флагеллярихо.
3. Олами Неотропик? – тропикхои Америкаи ?ануб? ва Марказиро, инчунин канори ?ануби ним?азираи Флоридароишщол мекунад. 25 оилаи эндемик? мав?уд. Монандии калон бо олами палеотропик? гуво?и он аст, ки флораи олами Нав бо решаи худ ба олами Кухан меравад. Оилахои умум? аннонихо, дарахти щор (лаврових), ?аланфурихо, газнагулихо(крапивних), пассифлорихо, бомбаксихо, зарбатихо(малочайних), ризофорихо, м?рдихо (миртових), анакардихо, сапиндихо, малпигихо, протиейнихо, бигноихо, са?лаби?о(охридних), арекихо. Авлодхои умум? аз 450 кам не. Як ?атор оила?о насбат ба Палеотропик? дар олами Неотропик? васеъ па?ншуда аст. Ин?о пассифлори?о, зарбати?о(малочайних), фитолакки?о, никтагини?о, ангури сагаки?о(паселонових), м?рди?о(миртових). Барои олами Палеотропик? аз ?ама хос: аннони?о, обнуси?о (эбеновие), асклепида?о, кадуи?о(тиквенн?е). Як ?атор оила?ои наздик эндемик? олами Неотропик? дар Африкаи Щарб? яктог? ё якчандтог? намояндаг? доранд, ки гуво?и ву?уд доштани ало?аи байни ин олам?о то ва?т?ои наздик (ибтидои эраи кайнозой) мебошад. Оилаи бромели?о (дар Африка фа?ат як намуди авлоди питкеня мав?уд), гули хан?ар? (кактус, дар Африка якчанд намоянда?о), рапати?о (дар Африка як намуди авлоди монотип? масхало?ефалук)ва щайра чунинанд.
4. Олами Кап - канори ?ануби Африкаро аз гирду атрофи Кванвиляма дар щарб то атрофии Порт-Элизабет дар шар? ишщол мекунад. Аз ?ама хурдтарин олами флорист?, ки аз сабаби ни?оят ба худ хос будани флора, аз ?ониби ягон флорист шуб?а гузошта намешавад. Флора наздик 7000 намуд дорад ва 7 оилаи эндемикиро дарбар мегирад. Зиёда аз 280 авлод аз олами Кап пайдо шуда, аз он?о 210 барои ? эндемик?. Флора пайдоиши духела дорад. Бешуб?а ?ануби Африка бо материк?ои ?ануб? дар ало?а буда, ?итъаи яклухт Гондванаро ?осил мекард. Вориси Гондвана намоянда?ои оилаи протеини?о ва рестиони?о мебошанд, ки дар он ?исми Гондвана пайдо шуданд, ки Австралия гардид ва ба Африка нисбат ба Австралия бо шумораи ками намуд?о расиданд. Аз протейни?о барои олами Кап протея,намуд?ои лукадендрон хос аст, ки аз ?ама дарахти ну?рагин Лукадендрон аргентеум хос мебошанд.
Як ?атор растани?о бе шуб?а пайдоиши гондван? дошта аз афташ баъди порашавии Гондвана ба олами кап дохил шуданд: кунония (1 намуд дар Африкаи ?ануб?, 16 намуд дар Каледонияи Нав), метросидерос-Африкаи ?ануб?, Малайзияи Шар??, Австралия, Зеландияи Нав, Полинезия; сезия-2 намуд дар Африкаи ?ануб?, 1 дар Мадагаскар, 7 дар Австралия, Тасмания, Гвинеяи Нав ва ни?оят папоритники а?оиб тодея-Тодея барбара - намуди умум? барои Африкаи ?ануб?, Австралия, Тасмания ва Зеландияи Нав. Дар ?атори ин?о ва дигар растани?ои бе шуб?а пайдоиши ?ануб? дошта, дар олами кап растани?ои зиёде мав?уданд, ки онро бо вилоят?ои шимол?-но?ия?ои тропик? Африка ва Ба?римиёназимин мепайвандад. Масалан, дар ин ?о наздик 20 авлоди эндемик? оилаи халан? (вересков?х) инчунин зиёда аз 400 намуд?ои авлоди халан? Эрика, сершумори рутоийо, наду?ои Селтис, Питтоспорум, Илекс,Зайтун(маслина) Олеа ва диг. Намуд?ои авлоди пеларгония смингелихризум, салиба (алафи бегона,крестовик) сенекио, эриосперкум ва диг. Флораи Кап-манбаи бепоёни растани?ои ороиш?, аз он ?умла пиёздори?о ва л?ндадорони якпаллаг?-наргис (амарилисов), клив?, гули ё?ут(гладиолус) ва дигарон.
Просмотр: 4052
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved