Ҳолати ҳуқуқии минтақаҳои озоди иқтисодӣ тибқи Қонуни ҶТ «Дар бораи минтақаҳои озоди иқтисоди дар Ҷумхурии Тоҷикистон» аз 17 майи соли 2004 № 24 муқаррар мешавад.
Минтақаҳои озоди иқтисодӣ – қисми алоҳидаи (маҷҳдуди) қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, ки дар ҳудуди он на фақат низоми махсуси гумрукию андозӣ, балки тартиби соддакардашудаи рафтуомади ғайрирезидентҳо ва меъёрҳои имтиёзноки истифодаи захираҳои табиӣ амал мекунад

Андозе, ки тибқи низоми соддакардашуда пардохта мешавад.
Фасли 13 боби 41 моддаҳои 302-305 КА ҶТ ба андозе, ки  тибқи низоми  соддакардашуда пардохта мешавад бахшида шудааст. Тибқи моддаи 302 КА ҶТ супорандагони андозе, ки тибқи низоми соддакардашуда пардохта мешавад, корхонаҳое мебошанд, ки  даромади умумии онҳо дар оғози соли андоз  бе назардошти андоз аз арзиши иловашуда ва андоз аз фурўши чакана аз ҳадди 3-каратаи муқаррарнамудаи КА ЧТ барои мақсадҳои бақайдгирӣ ба сифати супорандаи ААИ яъне 144 сомонӣ зиёд намебошад

 Низоми махсуси андозбандӣ дар ҶТ гуфта ин тартиби махсуси баҳисобгирӣ ва супоридани андозу пардохтҳоро дар давраи муайян меноманд, ки бо тартиб ва ҳолатхои бо қонунгузории андоз пешбинишуда тадбиқ мегардад. Аз руи қоидаи умумӣ ин ба як андоз ивазнамудани маҷмўи андозҳои мавҷудбуда ҳисоб меёбад. Ғайр аз асосоҳои пешбурди баҳисобгири муҳосибавӣ, ҳисоботдиҳӣ ва супоридани андозҳо, реҷаи махсуси андоз- имтиёзҳоро низ ба андозсупорандаи ин низом муқаррар менамояд. Дар ҶТ ба ҳайси низоми махсуси андозбандӣ ин низомҳо баромад менамоянд:

Аз рўи қоидаи умуми андоз бояд дар мўҳлати муайяннамудаи КА ҶТ(мўҳлати пардохт) аз ҷониби андозсупоранда пардохт гардад. Мўҳлати пардохти андоз санаи тақвимие мебошад, ки мутобиқи КА муайян шудааст ва то ё дар лаҳзаи фарорасии он маблағи ҳисобшудаи андоз бояд ба буҷет супорида шавад, яъне ўҳдадории андоз бояд иҷро гардад.

Тибқи моддаи 90 КА ҶТ  тағйир додани мўҳлати пардохти андоз, ҷарима ва фоизҳо (ба таъхир гузоштан) ин аз мўҳлати мутобиқи КА ЧТ муқаррарнамудаи пардохти андоз, ҷарима ва фоизҳо, аз ҷумла пардохтҳои ҷорӣ, ба мўҳлати нисбатан дертар гузарондани он ба ҳисоб меравад.

 Як намуди имтиёз дар бахши андоз ин имтиёзе мебошад, ки имконияти кам кардани меъёри андозро аз манбаи муайяни андозбандӣ ва ё тарҳи онро пешниҳод мекунад. Мисоли паст кардани меъёри андоз ин моддаи 299 КА ҶТ аст, ки тибқи он меъёри андоз аз  истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард дар ҳаҷми 2 фоизи манбаи андоз муқаррар карда мешавад. Аммо барои корхонаҳои савдо, маҳсулоттайёркунӣ, таъминотию фурўш меъёри андоз дар ҳаҷми 0,5 фоизи манбаи андоз муқаррар карда шудааст.

Ҳангоми муқаррар намудани андозҳо бояд ҳамаи омилҳои андозбандӣ, аз ҷумла: андозсупорандагон; объекти андозбандӣ; манбаи андоз; давраи андоз; тартиби ҳисоб кардани андоз; тартиб ва мўҳлати пардохти андоз; дар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон имтиёзҳои андоз ва асосҳо барои ба даст овардани (истифодаи) онҳо аз ҷониби андозсупоранда муайян карда шаванд (з.б.1.м.7 КА ҶТ). Аз ин муқаррарот бармеояд, ки зерфунксияи ҳавасмандгардонии қонунгузори андоз пеш аз ҳама ин муқаррар кардани имтиёзҳо дар мавриди андозбандӣ аст, ки бо роҳи ба категорияи алоҳидаи шахсони воқеӣ ва ташкилотҳо фароҳам овардани реҷаи хуби андозбандӣ амали мегардад.

Шахсони ҳуқуқӣ дар баробари шахсони воқеӣ дорои ҳуқуқҳои амволӣ мебошанд, ки тибқи қонунгузории граждании ҷумҳурӣ кафолат дода шудааст. Аслси фаъолияти ҳама гуна шахси ҳуқуқиро амвол ташкил медиҳад. Бинобар ҳамин андозбандии амволи шахсони ҳуқуқӣ маввқеи хоса касб карда одатан ба режими ҳуқуқии ин амвол алоқамандӣ дорад. Дар адабиётҳои ҳуқуқии муосир он ҳамчун андози алтернативӣ номбар шудааст ва дар алоқамандӣ бо андози фоидаи шахсони ҳуқуқӣ баррасӣ мешавад.

Ба сифати супорандагони ин андоз одатан ташкилотҳои тиҷоратӣ — ширкат ва ҷамъиятҳои хоҷагие баромад менамоянд, ки дар шаклҳои ташкилию ҳуқуқии бо Кодекси граждании ҶТ муқарраршуда созмон меёбанд. Ба онҳо ширкатҳои комил, ба боварӣ асосёфта, ҷамъиятҳои дорои масъулияти маҳдуд, дорои масъулияти иловагӣ ва ҷамъиятҳои саҳҳомӣ, кооперативҳои истеҳсолӣ дохил мешаванд.

Ба ҳисоби яке аз ўҳдадориҳои асосии андозсупорандагон супоридани андози аксиз дохил карда мешавад, ки ҳамчун сарчашмаҳои мустаҳкамгардидаи ғанигардонии буҷети давлатӣ баромад менамояд. Аксиз (андози аксиз) тибқи муқарароти қонунгузории андоз ва гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон ситонида шуда, ба гурўҳи андозҳои ғайримустақим дохил аст.