Шахсони воқеӣ ва (ё)  ҳуқуқӣ,  ки  ба зиммаашон  мутобиқи  Кодекси андози ўҳдадории пардохти андоз гузошта щудааст, андозсупоранда эътироф мешаванд.
Аз ин мафҳум бармеояд, ки андозсупоранда ҳам шахси воқеӣ ва ҳам шахси ҳуқуқӣ мебошад. Шахси воқеӣ ин шаҳрванди Ҷумиҳурии Тоҷикистон, шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрвандӣ мебошад. Шахси  ҳуқуқи бошад  ташкилоте дониста  мешавад,  ки дар  моликият, пешбурди хоҷагидори ё идоракунии оперативии молу мулкро дошта,  аз рўи ўҳдадориҳои худ бо ин молу мулк масъулият дорад, метавонад аз номи худ ҳуқуқҳои молу мулки ва шахсии ғайримолумулкиро ба даст оварда,  татбиқ намояд,  ўҳдадори гирад,  дар суд даъвогар ва ҷавобгар бошад.  Ашхоси ҳуқуқи бояд баланс ё сметаи мустақил дошта бошанд.

Унсурҳои андоз гуфта воҳидҳои функсионалии дохилии ифодаёбандаро меноманд, ки дар маҷмўъ сохтори ҳуқуқи андозро ташкил медиҳанд. Сохтори таркибӣ барои ҳамаи андоз ва пардохтҳо ягона мебошад ва аз ин рў ин сохтор унверсалӣ аст. Аммо ифодаёбии ин унсурҳо барои ҳар як андоз бо хусусияти хос пешбини шуда, дар натиҷа андоз намуди алоҳидаи фардиро касб намуда, имконияти фарқ намудани андозҳо ва прадохтҳоро пешбини менамояд.    

Ҷавобга рии  ҳуқуқӣ барои  вайрон  намудани қонунгузории андоз ин таҳти маҷбурияти давлати иҷро намудани ўҳдадориҳои андозбанди аз ҷониби ҳуқуқвайронкунанда мебошад. Ҳуқуқвайронкунии андоз — ин амали ё беамалии зиддиқонунии (хилофиқонунгузории андоз) шахси воқеӣ ё ҳуқуқие мебошад, ки содир  намудани он боиси ҷавобгарии муқаррарнамудаи қонун мегардад. Ба ғайр аз ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузори шахсро барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии андоз дар ҳолатҳои зайл ба ҷавобгари кашидан мумкин нест:

Имтиёзҳои дар бахши андоз  афзалиятҳое,  ки   мутобиқи Кодекси андоз   ё шартномаҳои байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дорои муқаррароти вобаста  ба  андозбандӣ  мебошанд,  ба гурўҳҳои  алоҳидаи андозсупорандагон  нисбат  ба  дигар андозсупорандагон фароҳам оварда шудаанд,  аз ҷумла бе ягон таъсири манфи ба андозсупорандаи  имтиёздор додани  имконияти  напардохтан,  ё  дар  ҳаҷми камтар,  ё дар мўҳлати нисбатан дертар супоридани андоз, эътироф карда мешаванд.

Тарзҳои баҳисобгирии манбаи андоз маҷмўи усулҳои муҳосиботи аст. Андозсупоранда   вазифадор   аст баҳисобгирии  даромадҳо  ва хароҷотҳоро дар асоси маълумотҳои  бо  ҳуҷҷатҳо асоснокшуда  аниқ  ва саривақт  пеш  барад ва даромадҳо ва хароҷотҳоро ба давраҳои ҳисоботии дахлдоре,  ки дар зарфи он онҳо гирифта ё пардохта шудаанд, вобаста ба усули баҳисобгирии тибқи боби 23 КА ҶТ истифодашаванда ҷиҳати дуруст нишон додани даромади (фоидаи) андозбандишаванда ба роҳ монад. 

Давраи андозсупорӣ муддате дар назар дошта шудааст  (соли тақвими,  семоҳа,  моҳ,  даҳрўза ё дигар мўҳлат), ки нисбати андозҳои алоҳида мутобиқи Кодекси андоз муқаррар гардидааст ва ҳангоми гузаштани он  (ба  охир  расидани  он)  манбаи андоз муайян ва маблағи андози ба буҷет супоридашаванда ҳисоб карда мешавад. 

Объекти андозбанди объекте мебошад, ки дорои тавсифи арзишӣ, миқдорӣ ё физикӣ буда, ҳангоми    мавҷудияти   он   (объект) қонунгузории   андоз   нисбати андозсупоранда (субъект) ўҳдадориҳоро доир ба пардохти  андоз  муайян менамояд.

Шахсони воқеӣ ва (ё)  ҳуқуқӣ,  ки  ба зиммаашон  мутобиқи  Кодекси андози ўҳдадории пардохти андоз гузошта щудааст, андозсупоранда эътироф мешаванд.
Аз ин мафҳум бармеояд, ки андозсупоранда ҳам шахси воқеӣ ва ҳам шахси ҳуқуқӣ мебошад. Шахси воқеӣ ин шаҳрванди Ҷумиҳурии Тоҷикистон, шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрвандӣ мебошад. Шахси  ҳуқуқи бошад  ташкилоте дониста  мешавад,  ки дар  моликият, пешбурди хоҷагидори ё идоракунии оперативии молу мулкро дошта,  аз рўи ўҳдадориҳои худ бо ин молу мулк масъулият дорад, метавонад аз номи худ ҳуқуқҳои молу мулки ва шахсии ғайримолумулкиро ба даст оварда,  татбиқ намояд,  ўҳдадори гирад,  дар суд даъвогар ва ҷавобгар бошад.  Ашхоси ҳуқуқи бояд баланс ё сметаи мустақил дошта бошанд.

Унсурҳои андоз гуфта воҳидҳои функсионалии дохилии ифодаёбандаро меноманд, ки дар маҷмўъ сохтори ҳуқуқи андозро ташкил медиҳанд. Сохтори таркибӣ барои ҳамаи андоз ва пардохтҳо ягона мебошад ва аз ин рў ин сохтор унверсалӣ аст. Аммо ифодаёбии ин унсурҳо барои ҳар як андоз бо хусусияти хос пешбини шуда, дар натиҷа андоз намуди алоҳидаи фардиро касб намуда, имконияти фарқ намудани андозҳо ва прадохтҳоро пешбини менамояд.    

Бо мақсади инкишофи истифодабарии сарватҳои зеризаминӣ, муқаррар намудани асосҳои ҳуқуқии бавуҷудоии муносибатҳо дар раванди сармоягузории ватанӣ ва хориҷӣ,  барои кофтуков, тадқиқ  ва дарёфти ашёи хоми менералӣ дар худуди ҶТ аз ҷумла дар ҳудуди махсус минтақаи озоди иқтисодӣи созишнома оид ба тақсими маҳсулот(СТМ) баста мешавад.